Πορείας άξιον;

Κάποιος με ρώτησε τι θα πει κλισέ. Μου φάνηκε απόκοσμη η απορία και χαμογέλασα στραβά. Απάντησα πως σημαίνει τετριμμένο και μια άλλη φωνή συμπλήρωσε την ερμηνεία με την φράση «το τετριμμένο φυγείν αδύνατον». Με την δικαιολογία του παραλλαγμένου γνωμικού, θα δοκιμάσω κι εγώ να παρασυρθώ από το σφάλμα του κλισέ. Γιατί είναι κλισέ και μάλιστα πολυφορεμένο να αναφέρεσαι ξανά και ξανά σε μια πανελλαδική απεργία, αλλά και ηθικά αδύνατο να μην το κάνεις.

Πέμπτη πρωί, πορεία στο κέντρο της πόλης. Ανεβαίνοντας τον πεζόδρομο, χέρια προτάσσουν εφημερίδες και τραβούν την προσοχή ανά πέντε μέτρα. Θα είμαι ειλικρινής, δεν τις κοίταξα ούτε μια στιγμή. Στο επόμενο βήμα θυμήθηκα μια διαπίστωση που λέει πως οι άνθρωποι αφηνόμαστε στην δική μας προπαγάνδα, αφού επιλέγουμε να διαβάσουμε εφημερίδες με την πολιτική γραμμή των οποίων συμφωνούμε. Δεν ακούμε την αντίθετη πλευρά, δεν μπαίνουμε σε διαδικασία κριτικής ανάλυσης. Κακώς δεν έριξα μια ματιά, έστω στους τίτλους.

Το βάδισμα ήταν αργό, τα πηγαδάκια κινούμενα, οι άντρες κουβέντιαζαν για το ντέρμπι της Κυριακής. Τα πανό προπορεύονταν, οι υπόλοιποι ακολουθούσαμε. Ενιωσα να βρίσκομαι στην περιφορά του Επιταφίου. Εκεί που πρέπει να σωπάσεις και να σεβαστείς το νόημα του τελετουργικού, αλλά τελικά βρίσκεσαι να πνίγεις πικρόχολα σχόλια για το ντύσιμο της μπροστινής σου. Και ήταν Επιτάφιος. Τα όνειρα που σέρνονταν νεκρά μέσα από άτολμα συνθήματα. Ανάβεις το κερί σου σαν καλός χριστιανός, κάνεις το καθήκον. Κι ας μην πιστεύεις εδώ και καιρό στα θαύματα.

«Σε μια πορεία», λέει, «συναντάς συγκινητικές φιγούρες, ανθρώπους που όλη τους η ζωή βρίσκει το νόημά της εκεί». Ενας άντρας στην μέση του δρόμου έκλαιγε, φώναζε «γιατί» κοιτώντας προς τον ουρανό. Δεν κατάλαβα το γιατί του, μόνο οι σφιγμένες του γροθιές με διαπέρασαν. Το δικό του κλάμα δεν ήρθε από τα δακρυγόνα, μακριά από τα οποία προσπαθούσε να μας φυγαδεύσει μερικά λεπτά αργότερα. Προκλήθηκε από αυτόν τον κύκλο, που πάντα καταλήγει έξω από ένα υπουργείο. Με αυγά, πέτρες, βρισιές, χτυπήματα. Μετά διαλύεται, μετά ανανεώνεται, μετά ξεθυμαίνει και πάλι. Επαναλαμβανόμαστε, κι αυτό ίσως τον σοκάρει. Κι η επανάληψη λένε πως είναι η μητέρα της μάθησης. Οταν όμως είναι στείρα, δεν μπορεί να γεννήσει τίποτα.